"Er bestaat geen methode met lesmateriaal voor het bedenken van ideeën voor wagens"
Onlangs kregen we via Twitter DM een vraag van een corsoliefhebber: ‘Hoe komen ontwerpers op het idee van sommige wagens? Dat vraag ik me soms wel af want het zijn soms heel aparte creaties.’ Wij vroegen een paar ontwerpers in ons netwerk in deze speciale WVTTK.
Robert Rook is ontwerper bij Fun Fun uit St. Jansklooster en verteld dat het een makkelijke en vooral veel gehoorde vraag is. ‘De vraag beantwoorden is alleen ietsje lastiger.’
Hij legt uit dat een idee bij hem van veel verschillende kanten kan komen. ‘Een beeld zien, muziek horen, kleuren, vormen etc etc. Dat is erg lastig te vatten in een makkelijke uitleg hoe je op een idee komt. Wel is het een kwestie van veel, heel veel proberen, schetsen, nadenken, en in de meeste gevallen gaat alles weer de prullenbak in. Want van de, laten we zeggen 20 ideeen, blijft er misschien 1 over.’
Voor Robert is het vooral belangrijk dat zijn hoofd leeg is; ‘Ik kan bv niet ontwerpen als we nog volop in een bouwseizoen zitten, of vlak na een corso… Even resetten, op vakantie, en dan weer volop kunnen concentreren op iets nieuws.
Zoals veel ontwerpers blijft het ook voor Robert lastig om dit zo in woorden te kunnen vatten. ‘Want laten we eerlijk zijn, hier kunnen we avonden over praten en dan nog is het antwoord op deze vraag wellicht nog niet gegeven.’
De ontwerper van ’t Jakan, Roald Rook, heeft een wat specifiekere methode ontwikkeld voor zichzelf. ’Het hele jaar door verzamel ik onderwerpen en laat ik me inspireren door o.a. speelgoed, kunstvoorwerpen, spellen, historische gebeurtenissen, boeken etc. De verzamelde plaatjes en foto’s bundel ik in één map waarvan ik in september een selectie maak. Meestal 5.’
Bij deze selectie stelt hij zichzelf een aantal vragen. ‘Zit er genoeg uitdaging in om te bouwen? Vertelt het een duidelijk en begrijpelijk verhaal en heb ik geen hele pagina nodig
in het corsoboekje om het idee recht te praten? En zijn er genoeg elementen voor details op oogniveau (knipwerk e.d.) en indrukmakers op hoogteniveau.’
‘Vervolgens maak ik per onderwerp een duidelijke keuze wat het oog gaat trekken en wat daarin de balans is ten opzichte van de hele wagen.’ Hierbij besluit hij ook meteen of hij wel of geen gebruik gaat maken van figuranten. ‘Less is more soms.’
Om het ruwe idee meer vorm te geven schakelt hij over op Photoshop om een zogenaamde knipselschets te maken met de basiselementen in de juiste verhoudingen. ‘Hierdoor wordt snel duidelijk of het idee echt overkomt of dat ik kill your darling moet toepassen. De uiteindelijke compositie wordt in deze fase vastgesteld.’
Uit deze 5 ruwe concepten wordt door de ontwerpcommissie van de groep een keuze gemaakt die vervolgens uitgewerkt worden tot een definitieve tekening. ‘Daarna ga ik helemaal de diepte in wat betreft kleuren, knipwerk en alternatieve details. Dit is meestal ergens in de maand mei als de eerste vormen al duidelijk beginnen te worden.’
Stijn van Meerwijk is ontwerper bij de wagenbouwersgroep De Lambrekvrienden uit Heeze. Omdat ze hier met een thema werken zijn ze afhankelijk van wat de stichting ze elk jaar aan biedt. ‘Het ene jaar geeft de stichting ons alle vrijheid om zelf een onderwerp te kiezen binnen het thema, het andere jaar is het redelijk afgekaderd en krijg je een lijst met onderwerpen waaruit je kunt kiezen. Dat laatste was dit jaar het geval.’
Dit jaar konden ze een keuze maken uit een lijst van 150 bekende, beroemde en beminde Brabanders. ‘Je gaat dan eens door de lijst bladeren, zoekt wat namen op op wikipedia. Zo ontstaat er een shortlist van namen waar we iets mee zouden kunnen. Aan de hand van de geschiedenis van deze personen ontstaan de eerste ideeën over de eventuele uitvoering. Wat hebben ze meegemaakt, hoe zouden we dat vertellen in de optocht. Is het de moeite waard? Is het goed te begrijpen? Is het origineel? Zomaar een aantal vragen die we onderling stellen.’ Volgens Stijn blijkt elke keer weer dat een van de onderwerpen er dan met kop en schouders boven de rest uitsteekt en de keuze snel gemaakt is.
Aan de hand van het gekozen thema gaan ze dan met een themacommissie alles verder uitdiepen door meer onderzoek te doen en het verhaal uit te diepen. ‘Alle weetjes en feiten verzamelen. En natuurlijk de eerste schetsen maken. Hoe komt het er visueel uit te zien. Waar leggen we de nadruk op. Wat laten we weg. Kunnen we een vertaalslag maken. Aan welke materialen denken we.’
Bij de optocht van de Brabantsedag spelen de acteurs bij de creaties een grote rol in het geheel dus ook daar worden veel vragen gesteld. ‘Hoe zien de acteurs eruit, welke kleding hebben ze aan. Ook gaat de spelcommissie aan de slag om het verhaal om te zetten in een spel, wat gaan we al onze deelnemers uit laten voeren.’ Stijn legt uit dat op deze manier stapje voor stapje het complete concept van de wagen ontstaat.
‘Er bestaat geen methode met lesmateriaal voor het bedenken van ideeën voor wagens.’ aldus Rick van der Linden, ontwerper bij onder andere Symboliek uit St. Jansklooster en Stark Wark uit Vollenhove. ‘De meeste ideeën kom ik zelf vaak toevallig tegen in het dagelijks leven. Het hele jaar door kijk ik om me heen op zoek naar mooie voorwerpen, beelden, voorstellingen, etc. Er zijn ideeën die ik bijvoorbeeld heb opgedaan terwijl ik een Donald Duck zat te lezen, of een documentaire zat te kijken. Al deze ideeën schrijf ik even snel op in een schriftje of maak snel een schetsje met potlood.’
Rick wacht geduldig tot na het corsoseizoen om vervolgens deze lade met ideeën en schetsjes te openen. ‘Dan kijk ik welke ideeën daadwerkelijk geschikt zijn om tot een volwaardig ontwerp voor een corsowagen uit te groeien. Het beste is om overal voor open te staan. Ideeën waar je niks mee doet dat jaar vooral niet direct weggooien, misschien zorgen nieuwe inzichten gedurende dat jaar er wel voor dat je dat ene idee opeens vanuit een hele nieuwe invalshoek kunt benaderen.’
Ook laat Rick weten dat hij het fijn vindt om samen met anderen te ontwerpen. ‘Je kunt elkaar ideeën voorschotelen die je zelf hebt gemist, of je kunt elkaar met het uitwerken van een idee aanvullen om zo tot een nog beter ontwerp te komen.’
Hij ligt uit dat volgens hem iedere ontwerper toch een beetje zijn eigen stijl heeft: ‘Het is de kunst voor ons als ontwerpers om ieder jaar weer te proberen de bouwgroep en het publiek te verbazen en dat kan door met onze eigen stijl te breken.’
